Klient FTP – program FileZilla

Filezilla jest programem do obsługi FTP, mimo że powstał w roku 2001 to nadal większość osób nie potrafi wykorzystać w pełni możliwości tego programu oraz nie zna zasad i reguł dotyczących pracy na serwerze FTP. Wpis zawiera informacje o najważniejszych opcjach oraz jest swego rodzaju instrukcją jak wykorzystać Filezille podczas pracy na serwerze.

Wybór programu FTP

Klientów FTP jest wiele, więc dlaczego wybrałem Filezille? Moim zdaniem na Linuksa nie znajdziecie lepszego klienta FTP z interfejsem graficznym. Program posiada bardzo rozbudowane opcje oraz umożliwia optymalną prace z tym protokołem.

Najnowsze aktualizacje programu przyniosły dużo zmian estetycznych oraz ułatwiających pracę z wieloma serwerami/stronami WWW (np. poprzez tworzenie zakładek z lokalizacjami zmian na FTP) lub synchronizowanie plików i katalogów.

W zależności od systemu operacyjnego, w przypadku Linuksa oraz OS X sprawdzi się własnie FileZilla. Windows to domena WinSCP. FileZilla dostępna jest również na Windowsa, lecz uważam że WinSCP jest lepszą opcją.

Jeżeli znasz program FTP, który uważasz za lepszy, napisz 🙂

Filezilla

FileZilla jest darmowym klientem do obsługi połączeń FTP / SFTP / FTPS, który został napisany w roku 2001 przez Tim Koose. Aktualna wersją to 3.30 (8 stycznia 2018). Jest rozpowszechniany na licencji GPL. Dostępny jest na system operacyjny Windows, Linux oraz Mac OS X.

Program posiada polską wersję językową oraz przyjazny graficzny interfejs użytkownika. Wersja serwerowa dostępną jest tylko na środowisko Windows.

Do czego służy FileZilla?

• Obsługuje połączenia  FTP, FTP szyfrowane – SSL/TLS (FTPS) i protokół SSH File Transfer Protocol (SFTP).
• Umożliwia pobieranie, wysyłanie, usuwanie, zmianę nazwy, przesuwanie plików i folderów na serwerze FTP,
• Wspiera transfer plików powyżej 4GB,
• Umożliwia „przeciąganie i upuszczanie” (drag & drop) plików pomiędzy oknem lokalnym a serwerem.
• Wspiera IPv6.
• Pozwala na zmianę uprawnień, plików i folderów (chmod).
• Umożliwia wyszukiwanie plików i folderów na podstawie dat, rozmiaru, nazwy, ścieżki.
• Filtrowanie plików po rozszerzeniach, datach modyfikacji, i innych opcjach.
• Porównywanie  katalogów, zmian rozmiarów, daty modyfikacji plików i synchronizowanie przeglądania z katalogiem lokalnym.
• Eksportowanie danych jak np. rozkład ścieżek na serwerze.
• Grupowanie danych serwerów FTP i zakładek ścieżek oraz ustawienie hasła głównego.
• Połączenia za pomocą serwera proxy http, socks4, socks5.
• Prowadzenie logów z działań na serwerze.

Instalacja programu FileZilla

Linux

Instalacje programu można przeprowadzić na kilka sposobów, najpopularniejsze z nich to instalacja z centrum oprogramowań, oraz za pośrednictwem konsoli terminala, dodatkowo istnieje możliwość pobrania źródła programu i jego skompilowania.

Centrum oprogramowania w systemach Debian (Xubuntu)

W terminalu wpisujemy następującą komendę, oraz je potwierdzamy:
# Systemy z rodziny Debiana (Ubuntu i pokrewne) sudo apt-get install filezilla
# Systemy z rodziny Red Hat (Linux Mint, Centos) sudo yum install filezilla

Windows

FileZille pobieramy z oficjalnej strony – https://filezilla-project.org/, jeżeli interesuje nas wersja portable to kierujemy się na stronę: https://portableapps.com/apps/internet/filezilla_portable.

Oficjalna strona

Następnie należy przejść proces instalacji pliku .exe, w wersji portable FileZilla uruchomi się automatycznie bez instalacji.

Konfiguracja programu FileZilla

FileZilla po instalacji jest gotowa do użycia, należy jedynie wprowadzić odpowiednie dane do szybkiego łączenia, i kliknąć przycisk „Szybkie łączenie”, dane te znajdują się w panelu hostingowym (hostingodawcy). Dokładna instrukcja jak wysłać, pobierać pliki znajduję się tutaj.

Dane:

• Serwer – adres IP, bądź nazwę strony internetowej,
• Nazwa użytkownika,
• Hasło,
• Port,

Ilość opcji w menu górnym programu FileZilla 3.27.

Opis najważniejszych opcji / porady:

Menadżer stron – przechowuję adresy serwerowe i umożliwia szybkie połączenie się z określonym FTP. Zalecam ustawianie kolorów w zależności od serwera FTP.

Eksportuj / Importuj – umożliwia eksport stron, ustawień, kolejek, filtrów z programu w postaci pliku XML. Hasła program przechowuje jako w formacie base64 dlatego nie ma możliwości podejrzenia hasła z takiego pliku.

Edytuj -> Kreator konfiguracji zapory – w przypadku braku połączenia wychodzącego z jakimkolwiek serwerem, należy przejść konfigurację. Istnieje możliwość ze zapora / router uniemożliwia połączenia FTP.

Ustawienia

Połączenia -> FTP  – Podtrzymanie FTP – zalecam włączenie opcji by serwer podtrzymywał połączenie jest to pomocne gdy nie mamy prawidłowo skonfigurowanego serwera FTP który rozłącza po 5 sekundach braku aktywności.

Połączenia -> Transfery – Maksymalna liczba jednoczesnych transferów – opcja określa ile połączeń wykonujemy do serwera w zależności od tego pobierają się pliki.

Połączenia -> Transfery – Typy plików – opcja określa w jaki sposób przesyłamy pliki (ASCII bądź Binarny). Zalecam zostawienie opcji jako automatycznej, lecz w przypadku np. skryptów PHP, które zostały zaszyfrowane biblioteką ionCube należy ustawić na binarny.

Interfejs – Passwords – W tym miejscu określamy czy FileZilla ma przechowywać hasła oraz czy tworzymy master password, opcja ta tworzy hasło główne, bez którego nie mamy prawa połączyć się z serwerami, do których posiadamy hasła. Zalecam opcje z master passwords – w razie utraty laptopa, bądź nieuprawnionego dostępu do komputera nikt nie narobi nam krzywdy na serwerach FTP.

Edycja pliku – to miejsce umożliwia nam na dopasowanie programu, za pomocą którego FileZilla ma otwierać pliki tekstowe, można ustawić dowolny program, bądź zostawić jako jako domyślne.

Edycja pliku -> Skojarzenia typu plików – za pomocą okna możemy ustawić programy przeznaczone do otwierania konkretnego rodzaju plików. np – edytor graficzny do plików png czy edytor stron do plików html. W oknie opcji podany jest  przykład jak uzupełniać prawidłowo powiązanie.

Dziennik – zalecam aktywacje i prowadzenie dzienniczka zmian na FTP z datami. Dziennik zapisuje wszystkie rzeczy, dokonane na serwerze FTP (czas połączenia, przejście do katalogu, wgranie pliku, edycja pliku, usunięcie). Jest to bardzo ważne, gdy przez przypadek zrobimy coś czego nie powinniśmy np. skasujemy inny plik niż trzeba, przeniesiemy folder do innego folderu, posiadając logi możemy cofnąć taką zmianę.

20:58:26 Status: Rozpoczynanie wysyłania /home/wojtek/Pulpit/***.sh
20:58:26 Polecenie: put "/home/wojtek/Pulpit/****.sh" "***.sh"
20:58:26 Polecenie: local:/home/wojtek/Pulpit/***.sh => remote:/var/***/***/seba.sh
20:58:26 Polecenie: chmtime 1515794876 "***.sh"
20:58:26 Status: Transfer plików zakończony pomyślnie, przeniesione 194 B w 1 sekunda
20:58:26 Status: Uzyskiwanie listy katalogów w "/var/***/***"...
20:58:26 Polecenie: ls
20:58:26 Status: Listing directory /var/***/****
20:58:26 Lista: drwxr-sr-x 5 www-data www-data 4096 Jan 21 20:58 .
20:58:26 Lista: -rw-r--r-- 1 root www-data 3170 Jan 21 20:58 bench.php
20:58:26 Lista: -rw-r--r-- 1 root www-data 194 Jan 12 23:07 ***.sh
20:58:26 Lista: drwxr-xr-x 3 root root 4096 Nov 26 22:02 ..

Debugowanie – umożliwia wyświetlanie zaawansowanych informacji na temat połączeń klient-serwer w okienku dzienniczka. Zaznaczenie opcji „pokaż proste katalogi” zapisuje w dzienniczku listingi plików każdego otwartego folderu na serwerze FTP.

Podgląd

Filtry listy katalogów – Filtry umożliwiają „wykluczenie” z pokazywania się w kliencie konkretnych wariantów plików. Do wyboru mamy gotowe filtry, bądź możemy je „zaprojektować”. Oznacza to że FileZilla nie będzie brała plików podczas ich kopiowania na dysku.

Uwaga!

Należy uważać z filtracją podczas dokonywania zmian – pod menu znajduje się piktogram, oznaczający czy filtr jest włączony. Poprzez włączony filtr możemy źle wykonać np. backup danego folderu, nie przekopiowując wykluczonych plików

Ikona filtru

Działanie filtrów FileZilla

Pokazywanie tylko zdjęć na serwerze FTP – FileZilla

Porównywanie katalogów i plików – Umożliwia podświetlenie i śledzenie zmian w plikach i katalogach. Jeżeli chodzi o katalogi to liczy się opcja porównaj czas modyfikacji, natomiast w przypadku plików zalecam Porównaj rozmiar pliku.

Aktywujemy opcje porównania plików, wybieramy porównaj rozmiar pliku

Synchronizowane przeglądanie – umożliwia równoległe poruszanie się po plikach na adresie lokalnym oraz adresie ftp. Oznacza to że gdy wykonujemy zrzut np. folderu strony z FTP mamy możliwość poruszania się równolegle w strukturze pomiędzy serwerem a folderem na naszym dysku.

Przykład wykorzystania synchronizowania (interaktywny gif) – na stronie został zaktualizowany Wordpress.

Porównanie plików, struktury, folderów dwóch lokalizacji serwer / klient

Serwer -> Wyszukaj zdalnych plików – Umożliwia wyszukanie plików lokalnym, zdalnym za pomocą rozmiaru pliku, nazwy pliku, daty modyfikacji czy też ścieżki. FileZilla sprawdza każdy folder na serwerze FTP. W ten sposób można w łatwy sposób sprawdzić np. edytowane pliki z ostatniego tygodnia bądź nadpisane.

Skanowanie i szukanie folderów, bądź plików na podstawie daty modyfikacji, ścieżki, rozmiaru pliku, nazwy pliku

Serwer -> Wymuś wyświetlanie ukrytych plików – jedna z najważniejszych opcji jeżeli chodzi o bezpieczną pracę na serwerach FTP. Serwery FTP są w rożny sposób skonfigurowane – wiele z nich ma domyślnie ukryte pliki typu .htaccess. 

Zakładki -> Dodaj zakładkę / Zarządzaj zakładkami – świetne rozwiązanie pozwalające na polepszenie wydajności pracy z serwerami FTP – gdy dokonujemy zmian na serwerze, często po jakimś, określonym czasie musimy wrócić do tego samego folderu. Zakładki umożliwiają nam na kontrole kluczowych folderów (np. folder z obrazkami, plik do optymalizacji określonej podstrony, itp).

Polepszanie pracy z programem FileZilla – Zakładki

Najczęściej zadawane pytania dotyczące FileZilli?

Czy da się uruchomić FileZille bez instalacji?

Tak, w systemie Windows umożliwia to aplikacja portable, która nie wymaga instalacji – https://portableapps.com/apps/internet/filezilla_portable.

Czy FileZilla jest bezpieczna?

Klient FileZilli jest bezpiecznym programem, ale trzeba ścisłe przestrzegać reguł dotyczących zachowania na serwerze FTP oraz zdrowego rozsądku.

1. Należy pobierać oprogramowanie z sprawdzonych, bezpiecznych źródeł.
2. Dane serwerowe należy zabezpieczyć hasłem głównym by nikt nie mógł zalogować się na zapisane serwery w przypadku kradzieży laptopa lub nieuprawnionego dostępu do komputera.
3. Należy zwracać uwagę na adres serwera FTP (IP) np. poprzez ping domeny – w celu określenia czy na danym adresie IP znajduję się strona www.
4. Należy uważać z kasowaniem plików i zawsze mieć kopie zapasową, która należy wykonywać cyklicznie, oraz uważać z przesuwaniem folderów (Logi filezilli słabo monitorują przesuwanie folderów na serwerze, dlatego mając kopie struktury na dysku można uruchomić „synchronizacje i porównanie folderów, które zaznaczy na żółto gdy dany folder znajduję się tam gdzie nie trzeba).
5. Dobrą praktyką jest zapisanie struktury folderów na serwerze, która najpierw nalezy dodać do kolejki (menadżer stron -> eksportuj kolejkę).
6. Należy zapisywać logi serwerowe do pliku .log

Jak wyczyścić kolejkę w Filezilli?

Brak poprawnego nazewnictwa kolejki jest wadą FileZilli – jeżeli pobieramy pliki z serwera FTP i chcemy przerwać, to wyczyszczenie kolejki nam to umożliwia. Niestety opcje z wyrazem „Usuń” w przypadku pracy na FTP wzbudzają skrajne emocje.

Zalecam wykorzystanie opcji „dodaj do kolejki„, która zeskanuje nam rekurencyjne pliki bez ich pobierania w wyniku czego otrzymamy informacje o łącznym rozmiarze pobieranych plików – a w przypadku dużych plików możemy je usunąć z kolejki za pomocą opcji „Usuń zaznaczone”

Opcje czyszczenia kolejki.

Zatrzymaj i usuń wszystko – usuwa dodane pliki do kolejki, należy pamiętać by najpierw przerwać rekurencyjne dodawanie plików do kolejki – jeżeli wywołamy opcje, to rekurencja doda nam kolejne foldery, pliki do ściągnięcia.

Podczas pobierania folderu z serwera FTP Filezilla musi zeskanować cała strukturę w folderze (foldery, pliki)

Usuń zaznaczone – możliwe jest usunięcie wybranych plików z kolejki. Należy to wykonywać gdy używamy opcji „dodaj do kolejki” a nie „Pobierz”.

Eksportuj – opcja umożliwia eksport struktury strony i plików znajdujących się na serwerze. Moim zdaniem bardzo przydatna opcja, którą należy wykonywać podczas np. wykonywania backupu plików znajdujących się na serwerze – dodajemy do kolejki i ją eksportujemy do pliku .XML, dzięki czemu otrzymujemy rozkład folderów i plików.

Filezilla Client czy Serwer?

Jak same nazwy wskazują – klient obsługuje połączenia do serwera FTP, natomiast Serwer pozwala na otworzenie portu FTP. W przypadku gdy mamy zewnętrzne IP możemy udostępnić komuś za pośrednictwem serwera FileZilli np. pliki – i taka osoba za pośrednictwem klienta pobiera pliki.

Filezilla jak włączyć zapisywanie haseł?

Należy w menu górnym wybrać opcję ustawienia -> interfejs, oraz zaznaczyć opcje save passwords, zalecam wybranie opcji 3 z master passwords.

Opcja umożliwia ustawienie hasła, dopiero jego wpisanie umożliwi dostęp do kont FTP zapisanych w menadżerze stron

Jak podejrzeć lub odzyskać hasło FileZilli?

W przypadku haseł, do wersji ~3.26~ były zapisywane w folderze konfiguracyjnym FileZilli bez żadnego szyfrowania. Od wersji 3.26 nie da się odzyskać hasła, jedyna możliwość to zdekodowanie hasła base64.

Jeżeli posiadamy hasło główne to nasze dane z menadżera stron są dodatkowo szyfrowane lepszym algorytmem niż base64, a w przypadku zaznaczenia opcji save passwords, hasło zakodowane jest base64.

Jak wysłać lub pobrać plik z serwera za pośrednictwem FileZilli?

Krok 1. Wprowadzenie poprawnych danych FTP, możemy to wykonać na dwa sposoby:

• adres serwera (w pole serwera możemy wpisać adres IP, bądź domenę strony internetowej),
• użytkownik,
• hasło,
• opcjonalnie wybór rodzaju połączenia (ftp, sftp),
• opcjonalnie wybór portu, na którym otwarty jest serwer FTP.

Krok 2. Wgranie plików – za pośrednictwem przeciągnięcia pliku, folderu kursorem myszy bądź prawym menu kontekstowym, analogicznie wygląda sytuacja z pobieraniem. Domyślnie lewe okno to okno lokalne, prawe okne to okno serwerowe

Gdzie FileZilla przechowuje / zapisuje hasła?

W systemie Windows konfiguracja programu i hasła znajdują się w folderze %APPDATA%/FileZilla, na Linuxie jest to folder ~/.filezilla. Program w nowszych wersjach szyfruje hasła więc poznanie otworzenie pliku z hasłami nie wpłynie na ich poznanie.